183
Tôn Thọ Tƣờng với ta vốn là chỗ giao du cũ. Hồi đó mỗi khi qua lại
Tƣờng vẫn thƣờng đƣa thơ xƣớng họa ta tuy không thích thứ thơ này
nhƣng nể nang nhau vả lại lúc ấy mới thấy Tƣờng là ngƣời hám danh khó
thành bạn chí thiết nhƣ Cử Trị đâu ngờ sau này hắn đổ đốn nhƣ vậy
Nhớ những lần gặp gỡ Tƣờng hay chửi ngƣời này ngƣời kia là bất tài
mà ngồi đƣợc chỗ cao rằng trời không có mắt ngầm ý nếu Tƣờng ở vào địa
vị họ thì tình thế sẽ khác đi. Ta nghe chỉ im lặng nhƣng trong bụng thầm
nghi con ngƣời này. Quả nhiên gặp thêm một gã Trịnh Hâm nữa ngoài đời
ta lại càng cảm phục lòng chung thủy của Nguyệt Nga và sự tự do tâm hồn
của Tử Trực. Chính các con đã chuẩn bị phẩm chất những ngƣời yêu nƣớc
vì những kẻ phản bội tình yêu không thể là ngƣời yêu nƣớc thì những kẻ
nô lệ trong tâm hồn cũng chẳng bao giờ là ngƣời yêu nƣớc đúng với danh
hiệu cao quý ấy. Số phận chung của Tổ quốc đã gắn chặt số phận riêng
mỗi chúng ta nếu không làm sao những nhân vật tƣởng tƣợng nhƣ các con
lại có một đời sống thực đến vậy ta thấy các con bƣớc ra khỏi những câu
hát những dòng chữ để ƣu tƣ lo buồn căm giận cùng ta. Và những ngƣời
dân mộ nghĩa những dũng sĩ bằng xƣơng bằng thịt lại bƣớc vào những câu
ca trang sách. Ở đây thơ và cuộc đời hòa quyện đến với nhau nhƣ anh em
thân thiết
Đừng ai lầm lẫn ngọn cờ đạo lý của ta với ngọn cờ đạo Nho đúng là ta
đã rút từ đạo nho một vài phƣơng châm xử thế nhƣng tất cả đã thay đổi
nhiều lắm đã gần lắm với bà con mình nó giản dị sinh động và giàu tình
thƣơng
