180
giấc mộng sẽ là trạng nguyên hay tể tƣớng ở một điểm trùng hợp nào mà
ta kẻ cuối cùng ƣớc mong phép lạ đã trở thành ngƣời đầu tiên đặt hết niềm
tin vào dân ấp dân lân những Vân Tiên nghèo hèn của đồng lầy kinh rạch
ngoài cật khoác một manh áo vải trong tay cầm một ngọn tầm vông
Họ đã chết rất trẻ nhƣng nếu cứ sống cam phận cho tới già trong tủi
nhục đọa đày thì còn đau khổ hơn bao nhiêu trong lúc trải lòng hiến dâng
mình một cách tƣởng dễ dàng họ đã cảm ứng đƣợc với trời đất gƣơng mặt
rực chói lên trong những phút cuối cùng và ngƣời ta kịp nhận ra họ cũng
chỉ ở những giây phút ngắn ngủi ấy ta đã khóc cho cái chết của họ nhƣng
chƣa bao giờ nƣớc mắt có những ngân vang kỳ lạ thế trong thơ chƣa bao
giờ ngòi bút ta lại tung hoành sảng khoái nhƣ vậy tất cả là nhờ những
ngƣời anh em ấy họ đã biến cái chết thành khối thuốc nổ bùng dữ dội của
cái sống họ đã báo trƣớc những phẩm chất tiêu biểu của con ngƣời trong
tƣơng lai qua họ nhƣ ánh chớp ta nhìn thấy đƣờng đi ngòi bút mình. Cảm
giác từ nay không bị loại ra ngoài cuộc cảm giác đƣợc là chiến hữu của
những con ngƣời thiệt thà đáng mến ấy đã làm ta âm thầm sung sƣớng.
Thông thƣờng những bài văn tế cùng nằm xuống với ngƣời đã khuất
nhƣng ta không viết văn tế đó chỉ là cái áo khoác ngoài của lời hịch của
tiếng tù và xung trận của rừng dừa nƣớc rùng rùng cơn phẫn nộ. Ta đã tìm
đƣợc nơi gặp gỡ đạo ngƣời và đạo trời đằng sau mỗi nghĩa sĩ dám xả thân
vì nƣớc là trùng điệp cả một thiên nhiên không khuất phục
Anh Trƣơng Định, đƣợc quen biết anh là một hạnh ngộ trong đời tôi
ngọn gió di dân nào thổi anh tới vùng đất hoang sơ này để anh trở thành
ngƣời khai phá ngƣời làm ruộng ngƣời đi săn ngƣời đánh cá ngƣời đứng
đầu trong số những ngƣời can đảm nhất. Tôi hiểu sau vẻ ngoài hiền lành
cui cút anh con trai xứ Quảng ấy tiềm ẩn biết bao khí phách nung nấu biết
bao tƣ tƣởng quyết liệt và luôn giữ một nhân cách đƣờng hoàng cái mà
ngƣời ta hay kêu bằng sự cứng đầu cứng cổ. Anh là ngƣời có xƣơng sống
thẳng và vững. Không phải ngẫu nhiên trong trận đánh cuối cùng tên phản
