Lưu trữ tác giả: Lê Văn Hỷ

Chủ nghĩa Khắc kỷ – Nghệ thuật sống tỉnh táo giữa mê cung thời đại

Trong thời đại của nhịp sống gấp gáp, nơi con người bị cuốn vào guồng quay bất tận của những mục tiêu vật chất và sự hào nhoáng phù phiếm. Câu hỏi về một cuộc đời “tốt đẹp” trở thành đề tài vừa quen thuộc vừa mơ hồ. Cuốn sách A guide to the good life: An ancient art of stoic joy của William B. Irvine, với bản dịch tiếng Việt gần đây mang tựa Chủ nghĩa Khắc kỷ – Phong cách sống bản lĩnh và bình thản (1) đã xuất hiện như một ngọn đuốc sáng giữa đêm tối của sự xao nhãng hiện sinh.

Làng quê xứ Huế trong truyện ngắn của Thanh Tịnh

Mỗi nhà văn có một không gian sáng tác riêng, và tác phẩm của họ thấm đẫm sắc màu của không gian ấy. Thanh Tịnh (1911- 1988) sinh ra và lớn lên ở Huế. Thiên nhiên, văn hóa xứ Huế nuôi dưỡng tâm hồn nhà văn, để rồi nó ghi dấu ấn đậm nét trong văn chương của ông. Đến với truyện ngắn giàu chất thơ của Thanh Tịnh, nhất là những sáng tác trước năm 1945, người đọc được đắm mình trong làng quê xứ Huế vừa thơ mộng, trữ tình; vừa đậm đà bản sắc văn hóa của vùng đất địa nhân linh kiệt. Làng quê ấy vừa có tính chất đặc trưng của vùng đất sông Hương núi Ngự, vừa là hình ảnh chung của làng quê Việt Nam.

Lí luận về sáng tác văn chương thời trung đại Việt Nam

Thời kì trung đại, song song với thành tựu về sáng tác, những quan niệm về lí thuyết văn chương cũng được cha ông ta đúc kết. Ngoài ý kiến về bản chất, chức năng của tác phẩm văn chương, người xưa cũng quan tâm rất nhiều đến vấn đề sáng tác. Theo văn nhân thời trung đại, để có một tác phẩm hay, nhà văn phải trang bị những kiến thức nền tảng như kiến thức từ học vấn, kiến thức từ sự trải nghiệm đời sống, phải biết kết hợp giữa tình – cảnh – sự để làm cơ sở cho sáng tạo. Khi viết thì phải cấu trúc tác phẩm như thế nào là hợp lí, mối quan hệ giữa nội dung và hình thức ra sao để tạo ra một tác phẩm hay… Bằng phương pháp so sánh, hệ thống và thao tác phân tích, bài viết làm nổi rõ vấn đề lí luận về sáng tác văn chương Việt Nam thời kì trung đại.

Ngô Gia Văn Phái và vấn đề sáng tác văn chương

Ngô Gia Văn Phái là một phái văn đạt được nhiều thành tựu trong nền văn học trung đại. Ngoài thành tựu về thực tiễn sáng tác, họ cũng nói nhiều về lý thuyết văn chương. Ở phương diện lý thuyết sáng tác, họ có quan niệm rõ ràng về vai trò của cảm hứng nghệ thuật, về năng lực cần có của một nhà văn, làm thế nào để có được một tác phẩm hay. Dù chỉ đề cập đến ba phương diện nhưng cũng đã bao quát được nhiều vần đề cụ thể của sáng tác văn học thời trung đại. Không chỉ là thời trung đại, quan niệm của nhóm Ngô gia có nhiều điểm rất gần với lý luận văn học hiện đại. Khảo sát quan niệm sáng tác văn chương của văn phái Ngô gia, vì vậy, vừa giới thiệu lý luận của cha ông, vừa giúp người đọc có cái nhìn đối sánh với lý luận hiện đại trong việc hình thành cơ sở tiếp nhận văn học trung đại cũng như văn học hiện đại.

Chức năng thẩm mỹ trong quan niệm văn chương trung đại Việt Nam

Nói đến chức năng của văn học thời trung đại, người đọc thường nghĩ ngay đến chức năng chở đạo của nó. Thực ra, ông cha ta rất chú trọng đến chức năng thẩm mỹ của văn chương. Theo đó, văn chương muốn đến được với người đọc trước hết nó phải hay và đẹp. Cái đẹp ấy giúp con người thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ – một nhu cầu tinh thần không thể thiếu trong đời sống; giúp con người sống hòa hợp với thiên nhiên, vui thú điền viên, không màng danh lợi. Không chỉ thế, nó còn giúp con người nâng cao thị hiếu thẩm mỹ. Và cuối cùng, nó có thể khiến tâm hồn con người trong sáng, và cao thượng hơn. Có thể nói, quan niệm của ông cha ta về chức năng thẩm mỹ không có sự cách biệt mấy so với quan niệm của lý luận văn học hiện đại.

Nhân vật người trí thức trong tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng

Vũ Trọng Phụng là nhà văn hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945. Ông sáng tác nhiều thể loại, nổi bật nhất là thể phóng sự và tiểu thuyết. Tiểu thuyết của nhà văn họ Vũ phán ánh khá rõ hiện thực xã hội Việt Nam thời thực dân pháp đô hộ, thông qua thế giới nhân vật phong phú, đủ các kiểu người trong xã hội. Trong đó, nổi lên một kiểu nhân vật không hề có trong văn xuôi của các nhà văn hiện thực cùng thời: đó là nhân vật người trí thức giữ vai trò là quan chức. Nhân vật quan chức trí thức hội đủ các phẩm chất tốt đẹp như: liêm chính, tôn trọng công lý, bênh vực người yếu thế, sống có nghĩa có tình v.v…

Một đóa thơ nữ: Vẻ đẹp cảm xúc và tượng hình nữ trong thơ Triệu Huệ Quân

Trong thời đại mà thơ ca đôi khi bị đánh đồng với sự ủy mị hoặc sáo rỗng. Sự xuất hiện của Triệu Huệ Quân như một làn gió lạ: người viết đến từ thế giới thực dụng của thương trường, nhưng thơ lại thấm đẫm nữ tính thiêng liêng – thứ nữ tính không chỉ dịu dàng mà còn ngạo nghễ, không chỉ cảm xúc mà còn mang chiều sâu triết học. Tập thơ Lục tung cả giấc mơ không chỉ là hồi ức, mà có thể mạnh dạn gọi là “thánh tích thơ ca” của nữ giới: vừa thủ thỉ, vừa phản kháng; vừa trữ tình, vừa siêu hình.

Tìm mình trong vô thường: Hành trình hiện sinh trong Lục tung cả giấc mơ của Triệu Huệ Quân

Có những giấc mơ không được dệt nên để ru ngủ, mà để lật tung những tầng sâu nhất của tâm thức. Lục tung cả giấc mơ của Triệu Huệ Quân là một cuộc khai quật vào miền tối tăm và ánh sáng của bản thể người. Trong từng câu chữ mềm mại mà cứng cỏi, nữ sĩ như một hành giả thơ, từng bước lần về nguồn cội hiện sinh, nơi mọi khổ đau và niềm tin đều tan ra rồi tái hiện trong tiếng gọi thầm của linh hồn.

Lụa Là Hồng Nhan

Ngồi trong bóng chiều nghĩ sẽ thêu thêm vào chiếc áo ấy một vài bông hoa. Không phải làm mới nó đâu. Nán ngồi lại lên xuống vài mươi mũi chỉ, nắn nót những nét ân cần… để là chuộc lỗi trót vô tình vậy.

Phó Bá Cường – Nhiếp ảnh là sức mạnh để khám phá vẻ đẹp trong mọi hoàn cảnh

Chúng ta nhìn nhận thế giới quanh mình. Nhiếp ảnh gia Phó Bá Cường, với ngôn ngữ của nhiếp ảnh, đã mở ra một cánh cửa để chúng ta khám phá vẻ đẹp của cuộc sống, từ những khoảnh khắc bình dị đến những cảnh tượng hùng vĩ.

Sông Đông êm đềm

Lời người dịch
Lần xuất bản thứ năm
Lần xuất bản này làm bản in phần dịch theo đúng lần xuất bản thứ tư mà tôi đã sửa chữa dựa trên bản dịch lại để xuất bản lần thứ hai đã sửa chữa thêm để xuất bản lần thứ ba.