Trong thủy mặc phương Đông (Ink wash / Sumi-e), con ngựa không cần được “tả đủ” mới hiện ra. Chỉ cần một nhịp bút, một khoảng trắng, một quãng loãng-đậm… là vó ngựa đã chạm vào không gian. Tết Bính Ngọ vì thế trở thành dịp để nhìn lại bản lĩnh: mạnh mẽ nhưng biết tiết chế biểu tượng ngựa.
Một nét bút – một đường gió
Thủy mặc đặt con ngựa vào thế “đang thành hình”. Bờm không phải bờm; bờm là gió. Thân không chỉ là khối; thân là dòng chảy của khí lực. Nét bút khi gắt như sườn núi, khi mỏng như hơi sương, tạo ra cảm giác tốc độ mà không cần mô tả chuyển động theo nghĩa vật lý.
Khoảng trắng là nơi sức mạnh trú ngụ
Bố cục thủy mặc thường để “trống” nhiều hơn “đầy”. Chính khoảng trống ấy cho con ngựa một sân khấu vô hạn: nó bứt ra khỏi khung giấy, tiến vào tưởng tượng. Đầu năm, khoảng trắng như một lời chúc: đường rộng, lòng rộng, chí rộng. Ngựa càng ít chi tiết, khí phách càng rõ, vì người xem buộc phải “điền” bằng cảm nhận của chính mình.
Tết Bính Ngọ, một lời chúc bằng khí, không bằng chữ
Trong thủy mặc, sắc đỏ nếu có chỉ nên là một dấu ấn nhỏ: đủ để gợi lễ, không làm vỡ tĩnh. Tết hiện lên như sự ấm áp âm thầm phía sau màu mực. Con ngựa vì vậy vừa là biểu tượng thăng tiến, vừa là hình ảnh tu dưỡng: cương mà không thô, mạnh mà không ồn.
Một bức ngựa thủy mặc thành công là bức tranh khiến ta nghe được tiếng gió, dù giấy vẫn im. Tết Bính Ngọ, hãy để con ngựa hiện ra bằng khí phách: ít nét, nhiều tinh thần.
